بیماری لکه سبز یکی از انواع بیماری های مرکبات که بسیار خطرناک و مهم در صنعت مرکبات در سال های اخیر شده است و خسارت های بالایی در در ارقام مرکبات مانند نارنگی و دو رگ های، لمون، نارنج، پرتقال وگریپ فروت وارد کرده است و در همه ارقام و انواع مرکبات بدون توجه به پایه ها به این بیماری هستند. و نشان هایی چون زردی و زوال و ضعف در آن ها ظاهر می شود و موجب از بین رفتن گیاه می شود. بیماری لکه سبز از طریق پسیل های های مرکبات با نام پسیل های آفریقایی و پسیل های آسیایی و پیوندک الوده انتقال می یابد در صورتی که اگر این بیماری به کشوری انتقال یابد و در ابتدا کنترل و از بین نرود خسارت های زیان باری به بار خواهد آورد. هنگامی که درختان مرکبات جوان به این بیماری مبتلا می شوند محصول نمی دهند و در صورتی که درخت بار داده شود از بین خواهد رفت و اگر با عوامل بیماری زایی به نام فیتوفتورا مبتلا شوند گیاه رو به زوال می رود و هنگامی که درختان رو به زوال می روند سرخشکیدگی و زوال، محصول آن ها به شدت کاهش می یابد و در نتیجه موجب مرگ درخت می شود.
عامل این بیماری باکتری نوع گرم منفی واقع در آوند های آبکشی این گیاه می باشد بیماری لکه سبز توسط باکتری به نام لیبرو باکتر تولید می شود و این نوع باکتری بر پایه پراکنش جغرافیایی، ناقل و حساسیت به درجه حرارت و ویزگی های مولکولی و دارای 3 گونه به نام های تیپ آسیایی، تیپ آفریقایی و تیپ آمریکایی می باشد. بیماری زای فرم آسیایی شدیدتر از نوع آفریقایی می باشد.
بیماری افریقایی دمای بالاتر از 32 درجه حرارت سانتی گراد مقاوم کاهش می یابد و شدیدترین علائم این بیماری در هوای خنک بروز می کند و تیپ آسیایی می تواند دمای بالای 32 درجه سانتی گراد را تحمل کند.تیپ اسیایی گرینینگ در مناطق محدودی از جنوب کشور گزارش شده است تیپ آفریقایی در دمای 25 الی 20 درجه سانتی گراد ظاهر می شود و در کشور های آفریقایی،ایسلند و عربستان ، ایسلند و اقیانوس هند بیماری لکه سبز را تولید می کند. آب و هوای شمال کشور برای این بیماری مساعد می باشد این بیماری یکی عوامل مهم وخطرناک در مرکبات شمال کشور می باشد دامنه میزبانی و علایم مشابه در هر دو نوع یکی است. تیپ امریکایی فقط در کشور برزیل گزارش شده است بیماری لکه سبز عامل تهدید کننده بیولوژیک برای مرکبات کشور می باشد.
بیماری لکه سبز در سال 1890 در جنوب کشور چین می باشد. این بیماری کشور های آسیایی از جمله چین، هند، پاکستان، یمن، ژاپن، ویتنام، نپال، بوتان، بنگلادش، میانمار، تایلند، مالزی، کامبوج، لائوس، سریلانکا، موریتانی، فیلیپین و اندونزی و در آفریقا کشور های جنوب آفریقا، زیمبابوه، مالاوی، بروندی، تانزانیا، کنیا، سومالی، اتیوپی، کامرون و نیجریه و در آمریکا از کشور های برزیل، امریکا، کوبا و جمهوری دومینیکن گزارش شده است.
بیماری لکه سبز اولین بار در سال 1388 در استان هرمزگان، سپس در استان سیستان بلوچستان و در جنوب استان کرمان، جیرفت و کهنوج گزارش شده است. پسیل آسیایی مرکبات به عنوان عامل بیماری اولین بار در سال 2000 میلادی توسط مرحوم پرفسور بووه از سیستان و بلوچستان گزارش شده است و پس از ان در کرمان و هرمزگان گسترش شده است. در هنگام وجود ناقل بیماری و گسترش این بیماری زنگ خطر بزرگی در افزایش ایجاد بیماری لکه سبز در جنوب کشور بود. در بسیاری از کشور ها ابتدا ناقل بیماری لکه سبز گزارش می شد و سپس بیماری آشکار شد. بیماری میوه سبز تاکنون از برخی از استان های سیستان و بلوچستان و هرمزگان از پسیل و همچنین گزارش درختان آلوده به بیماری و عامل بیماری میوه سبز گزارش شده است. باکتری بیماری گزارش شده از نوع تیپ آسیایی در ایران گزارش شده است از دو تیپ دیگر خطرناک تر بوده است و خسارت زیادی را ایجاد می کند و خوشبختانه تاکنون بیماری میوه سبز در هیچ کدام از استان های شمالی کشور پسیل مرکبات و بیماری میوه سبز گزارش نشده است.
اقسام مختلف مرکبات و دورگ ها و میوه های نزدیک به مرکبات میزبان عامل میوه سبز می باشد. و حساسیت ان ها نیز متفاوت می باشد. هیبرید هاینارنگی و نارنگی و پرتقال حساسیت بالایی دارند و گریپ فروت، لمون ها و نارنج حساسیت متوسط دارند و نارنج سه برگ، لیمو ترش و بعضی از ارقام پوملو متحمل بوده و ممکن است برگ های آن ها علایم را نشان دهند.باکتری های عامل بیماری گرینینگ شامل paniculata Murraya و buxifolia S است علاوه بر مرکبات برخی گونه های تیره و حتی تیره های گونه مانند سس، توتون و پراونش میزبان های این بیماری هستند.
دو گونه از پسیل مرکبات به نام پسیل آسیایی و پسیل مرکبات باکتری عامل بیماری را انتقال می دهند. پسیل ها حشرات کوچک تر از شته با قدرت تکثیری بالا بوده و بر روی سرشاخه های جوان رشد می کنند. یکی از دلایل بدشکل و پیچیده شدن برگ گیاه آلوده به این خاطر است که آفت ضمن تغذیه از شیره گیاهی بزاق سمی خود را وارد بافت گیاهی می کند. این پسیل مرکبات در بیشتر کشور های مرکبات خیز سرتاسر دنیا گزارش شده است. و در ایران پسیل های آسیایی در جنوب کشور گزارش شده است.قسمت بیشتر این حشره در دماهای بالا و هوای گرم مقاوم می باشند و از طریق پیوندک های آلوده و منابع تکثیری آلوده عوامل بیماری از طریق پسیل می باشد. همچنین این بیماری از طریق سس و پیوند در آزمایشگاه منتشر شود ناقل این بیماری خود یکی از آفات مهم قرنطینه ایی برای مرکبات است که اکثر مرکبات را آلوده می کند.اختلال در فتوسنتز گیاه به دلیل تغذیه فسیل از بافت گیاه می باشد. یکی دیگر ازخسارت های آفت پسیل ترشح عسلک می باشد. در نتیجه زمینه تولید قارچ دوده را ایجاد می کند و همچنین راهی برای شناسایی این افت می باشد.
نشان های این بیماری توسطasiaticus Liberibacter Candidatus تولید می شود و تنوع آن بالاست. اولین نشانه های این بیماری زردی یک یا چند سرشاخه ی درختان مرکبات بوده است در نتیجه سایر شاخه ها را در برمی گیرد و با توسعه بیماری موجب مرگ سر شاخه های گیاه می شود. و در نهال های جوان آلوده زردی و کوتولوگی ظاهر می شود.
از نشان های برگ های آلوده، کلروز رگبرگی به شکل لکه های زرد تا سبز رنگ بدون مرز معین می باشد. این لک ها به صورت نامتقارن در اطراف رگبرگ های اصلی ظاهر می شوند که از سایر لکه برگی ناشی از کمبود عناصری چون روی و منگنز متمایز می کند. در نتیجه رگبرگ های آلوده زرد شده و یا به شکل چوب پنبه ضخیم و خشک نمایان شود. و با پیشرفت بیماری برگ های زرد آلوده شروع به ریز می کند و برگ های جدید کوچک می شوند و علایم کمبود مواد غذایی را نشان می دهد.
میوه حاصل از درختان آلوده معمولا بدشکل و نامتقارن و کوچک تر می باشد و همچنین بذر ها چروکیده و عقیم و تیره می شوند میوه های آلوده بر روی درخت کوچک،سخت و کم آب بوده و رنگ های غیر طبیعی و نامتقارن دارند. گلگاه سبز و دم میوه رنگ می پذیرد در صورتی که در گلگاه رنگ پذیری صورت می گیرد. در میوه های آلوده در صورتی که برش داده شود قسمت اونگ میوه قهوه ایی تیر خواهد بود . میوه های آلوده ترش، تلخ یا مقدار بریکس ان کمتر شده است. شاخه های آلوده میوه های ان ریزش خواهد کرد و تولید مصول کاهش می یابد. نشان های بیماری پرتقال در دیگر مرکبات مانند گریپ فروت و نارنگی با کمی متفاوت تر می باشد. همچنین در درختان آلوده گلدهی کاهش و یا حتی خارج فصل رقم می خورد و بدون میوه دهی می شوند.
در صورتی که بیماری گسترش یافته باشد کنترل بیماری غیر ممکن می باشد. شناسایی سریع درختان آلوده از طریق روش های مولکولی سریع و زنده کردن درختان آلوده و مبارزه با ناقلنخستین گام آن در کمترین مایه تلقیح و کنترل بیماری لکه سبز می باشد. تشخیص بیماری باید در فاصله زمانی کم به ویژه در مناطقی که نشان های مشکوک به این بیماری و پسیل اسیایی گزارش شده باشد، صرت گیرد و تاکنون موثرترین روش کنترل بیماری کنترل ناقل بوده است.
جهت کنترل شیمیایی استفاده از حشره کش های سیستمیک و غیر سیستمیک جهت کاهش پسیل های ناقل بر اساس اصول یاده شده
.jpg)
