درختچه زینتی شیشه شور( Callistemon citrinus) از خانواده مورد (Myrtaceae) و گیاهی همیشه سبز است. این گیاه یک درختچه زینتی شناخه شده در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری است. اغلب گونه های این گیاه به علت زیبایی گلهای آن که به رنگ قرمز و برس مانند می باشند کشت می شوند. ارتفاع گونه Citrinus به بیش از ۲ متر میرسد و گسترش آن در حدود ۱ تا 1/5 متر است البته در زادگاه اصلی اش یعنی استرالیا به صورت درختی به ارتفاع 20 متر نیز رشد میکند.
نور : آفتاب دوست
دما : مقاوم به سرما
نیاز آبی : متوسط
مشخصات گل : رنگ قرمز، زمان گلدهی کل تابستان
رنگ برگ : سبز
تکثیر از طریق : بذر
ارتفاع از سطح خاک : 3 متر
گیاهشناسی:
دارای برگ های نیزه ای و کرک دار، شاخه های بلند و آویزان و گل هایی به رنگ قرمز سنبله ای می باشد. شیشه شور از گونه های بسیار مقاوم نسبت به انواع خاک ها و شرایط محیطی می باشد که بر توجیه استفاده از این گیاه در فضای سبز شهری ایران می افزاید.
این گیاه به صورت درخت یا درختچه است و سی تا چهل گونه مختلف دارد. گل شیشه شور معمولاً به رنگ قرمز درخشان است، ولی شرابی، صورتی یا کرم هم میتواند باشد.شیشهشور هنگام ظاهرکردن گلهای خود، شهد نباتی زیادی هم تولید میکند و این شهد باعث جلب پرندگان شهدخوار به داخل باغ میشود.بنابراین برای هر نوع سلیقهای یا متناسب با هر باغی احتمالاً میتوان گونهای از این گیاه را پیدا کرد. انواع پاکوتاه شیشه شور را میتوان در ظرف یا گلدان پرورش داد. حدود ارتفاع بوته این گیاه از ۶۰ تا ۱۲۰ سانتیمتر است.
هم چنین بخوانید: طراحی و اجرای فضای سبز ویلا
در حد اکثر رشد خود به حدود سه تا چهار متر میرسد. این گیاه خیلی زود به گل مینشیند و بعد از پنج سال بالغ میشود. اگر شرایط زندگی آن مساعد باشد، عمرش زیاد است. برگهای این گیاه معمولاً باریک و بیضیشکل است و بافتی چرمین دارد.گلهای این گیاه زیبا است، اما چیزی که در این گل جلب توجه میکند، پرچمهای آن است و نه گلبرگهای گیاه. گلهای این گیاه در اکثر گونهها قرمزرنگ و در برخی گونهها سفید، نارنجی، سبز و زردرنگ است و در بهار و اوایل تابستان شکوفا میشود.
البته شرایط محیطی نیز در زمان شکوفا شدن گلهای این درختان تأثیرگذار است؛ نام این گیاه به انگلیسی Bottle brush علت نامگذاری گل شیشه شور این گیاه مجموعه گلهای آن روی یک محور است که به آن حالتی مانند وسیله شیشهشور داده است.
گیاه شیشهشور را آفات و بیماریهای خاصی تهدید نمیکند و مقاومت خوبی در برابر بیماریها و آفات دارد. فعالیت شته، کنه، شپشکهای گیاهی و همچنین بیماریهایی مانند لکه برگی قارچی و باکتریایی، سفیدک پودری و زنگ گاهی مشکلاتی را ایجاد میکند.
آبیاری
گیاهان شیشهشور اگرچه با وجود آبیاری منظم رشد و گلدهی بهتری دارند، برخی از گونههای آن به خصوص زمانی که در خاک مستقر میشوند، در برابر خشکی خاک نسبتاً مقاوم هستند. همچنین خشکی هوا را نیز تحمل میکند.نمونههایی را که به شکل گلدانی نگهداری میشود و در زمستان به مکان محافظتشده مانند خانه انتقال مییابد تا دچار سرمازدگی نشوند، میبایست کمتر در پاییز و زمستان آبیاری کرد.یعنی در حدی که خاک خیلی خشک و سفت نشود، اما لزومی به آبیاری کافی و کامل گلدان نیست؛ زیرا در این فصل گیاه در حال استراحت و رکود است و در صورت آبیاری به همان شیوه دوران رشد در بهار و تابستان امکان پوسیدن و از بین رفتن گیاه وجود دارد.
نور کامل آفتاب نیاز دارد و حداقل روزی شش تا هشت ساعت نور مستقیم آفتاب باید به آن بتابد. کمبود نور محیط موجب ریزش یا شکل نگرفتن گلها و شیوع برخی بیماریهای قارچی میشود، به خصوص اگر هوای محیط مرطوب باشد.این گیاه میتواند ساعات زیادی در نور مستقیم بماند، اما هر مقدار که شدت نور و گرمای محیط افزایش یابد، در آبیاری آن نیز باید دقت بیشتری کرد و فواصل آبیاری را کاهش داد.
گل شیشهشور خاکی سبک با زهکش خوب را دوست دارد، بنابراین خاک شنی از خاکهای مناسب برای این گیاهان است. در صورت سنگین بودن خاک و ماندگاری رطوبت در آن، احتمال زرد شدن و ریزش برگهای گیاه و گل ندادن و زوال تدریجی آن وجود دارد.
همچنین، فقر غذایی خاک را به خوبی تحمل میکند. به بیان دیگر زهکش خاک و ماندگار نبودن آب و رطوبت در خاک، بیشتر از وجود مواد غذایی در خاک اهمیت دارد. البته وجود مواد غذایی کافی و مناسب در خاک به رشد و گلدهی این گیاه کمک میکند؛بنابراین برای خاک این گیاه میتوان از مخلوط خاک معمولی و خاکبرگ و شن (با ذرات یک تا دو میلمیتر) استفاده کرد. در صورت وجود مواد طبیعی مانند کود پوسیده دامی یا خاکبرگ نیازی به کوددهی نیست.
مثلاً میتوان هر سال با شروع فصل بهار لایهای به ضخامت حدود پنج تا هفت سانتیمتر از این مواد بر سطح خاک پخش کرد تا گیاه به تدریج از مواد درون آنها استفاده کند. در صورت فقیر بودن خاک و تمایل به استفاده از کودهای شیمیایی میتوان سالی ۲ تا ۴ مرتبه از کودی کامل همانند فرمول ۲۰-۲۰-۲۰ یا سایر کودها با فرمول مشابه استفاده کرد.
همچنین استفاده از کودهایی که فسفر بیشتری نسبت به پتاسیم و نیتروژن دارد نیز به گلدهی بهتر این گیاهان کمک میکند. زمان تعویض نمونههایی که به شکل گلدانی نگهداری میشود، در اواخر زمستان و اوایل بهار است.
روش تکثیر:
بذر: بذرهای این گیاه به راحتی جوانه می زند. بذرها در پاییز آماده برداشت از گیاه مادری میشود و بهترین زمان کاشت بذر نیز بهار است.
قلمه: جهت قلمه زنی از قلمه چوب نیمهرسیده به طول حداقل ده سانتیمتر استفاده میشود که در تابستان تهیه می شود. قلمه میبایست حداقل سه جفت برگ داشته باشد، اما برگها را از نیمه یا دوسوم قسمت پایینی طول قلمه حذف میکنیم. بر طبق پژوهشی مناسب ترین بستر کاشت برای درختچه شیشه شور ترکیبی از ماسه و کوکوپیت می باشد. روی قلمهها را میتوان پلاستیکی شفاف کشید و در مکانی روشن اما به دور از نور مستقیم آفتاب با دمای حدود ۱۸ درجه سانتیگراد قرار داد و مراقب بود که سطح خاک خشک نشود. معمولاً چهار تا شش هفته بعد، ریشهها تشکیل می شوند
هم چنین بخوانید: طراحی فضای سبز در مشهد