نور: آفتاب دوست
دما: مقاوم به سرما
نیاز آبی: متوسط
سرعت رشد: بالا
مشخصات گل: رنگ بنفش، زمان گلدهی تابستان
رنگ برگ: نقره ای
تکثیر: از طریق قلمه
ارتفاع از سطح خاک: 50 سانتی متر
اسطوخودوس : اسطوخودوس از دسته گیاهان علفی می باشند که داری عمری کوتاه هستند، این گیاهان بیشتر به صورت درختچه های کوچک رشد می کنند، بارزترین تفاوت این گیاه با سایر گیاهان تفاوت در شکل برگ های آن است و زمانی که گل های آن باز می شود ظاهری بسیار زیبا پیدا می کند.
نام علمی گیاه اسطوخودوس لاواندا است، که به عنوان یک گیاه چند ساله و همیشه سبز است. تمام قسمت های این گیاه دارای نوعی روغن است که به روغن اسطوخودوس معروف است که جهت درمان طیف گسترده ای از بیماری ها استفاده می شود، برگ های گیاه اسطوخودوس دارای عطری بی نظیر هستند که به دلیل داشتن این رایحه روش های رایحه درمانی نقش به سزایی دارد. شکل ظاهری برگ های اسطوخودوس به صورت کشیده است که روی آن با کرک سفید پوشیده شده است. گل های گیاه اسطوخودوس به رنگ بنفش، صورتی، آبی و ارغوانی دیده می شود.
عطری که از گیاه اسطوخودوس استشمام می شود در کلیه قسمت های آن وجود دارد. شما می توانید با جمع کردن سرشاخه های این گیاه از خواص بی نظیر آن بهره مند شوید.ارتفاع این گیاه به ۱۰۰ تا ۲۰۰ سانتی متر می‌رسد. سنبله اسطوخودوس به طول ۲- ۸ سانتی متر می‌رسد که در انتهای ساقه‌های پیرتر ظاهر می‌شوند. اسطوخودوس گیاه بومی مناطق معتدله و مدیترانه‌ای است. به دلیل داشتن سیستم ریشه‌ای عمیق، به راحتی در زمین‌های شیب‌دار رشد می‌کند و نسبت به سرما و خشکی مقاوم است.
این گیاه ارتفاع زیاد را به مناطق پست ترجیح می‌دهد و به هوای آفتابی و نور کافی نیاز دارد. اسطوخودوس در مناطقی که زمستان‌های سرد و تابستان‌های خنک دارد، بهتر رشد می‌کند و بیشتر به صورت کشت شده در مناطقی مانند: تهران، کرج، اصفهان، فارس و اراک وجود دارد. یکی از مسائل مهمی که باید به این گیاه توجه نمود، خواص دارویی آن است که در کتب طب سنتی بار‌ها به آن اشاره شده است.
اسانس اسطوخودوس از ترکیبات اصلی برخی فراورده‌های بهداشتی و آرایشی است و در تولید عطرها، شامپو و خوشبو کننده هوا کاربرد دارد. امروزه اسطوخودوس در برخی کشورها، از جمله در ایران، به عنوان گیاه زینتی، در پوشش فضای سبز شهری نیز استفاده می‌شود.
***قسمت مورد استفاده این گیاه، سرشاخه‌های گلدار و برگهای گیاه است. گلهای این گیاه، معمولا در ایران، اوایل تیر تا اواسط مرداد ظاهر می‌شوند.***
نور: این گیاه در طول رویش به نور زیاد، هوای گرم و رطوبت کم نیاز دارد. برای کاشت آن در گلدان یا باغچه، یک مکان پر نور را در حیاط یا فضای سبز خود انتخاب کنید. نور باید آفتاب مستقیم باشد. گیاه روزانه باید حداقل ۶ تا ۸ ساعت نور خورشید را جذب کند. در طول فصل زمستان، در زمان وزش باد‌های سرد یا ریزش برف، می‌توانید گلدان را به محیط خانه، در یک فضای پرنور، نگهداری کنید.
آبیاری : رطوبت زیاد برای اسطوخودوس مناسب نیست. این گیاه تا حدی به خشکی خاک مقاوم است. آبیاری زیاد موجب پوسیدگی ریشه می‌شود و در گلدهی گیاه تاثیرات منفی دارد. در بین هر آبیاری بگذارید خاک گیاه کاملا خشک شود. جهت کنترل میزان آبیاری می توانید از خدمات طراحی سیستم آبیاری در مشهد استفاده نمایید.
دما : این گیاه حساسیت زیادی به سرما دارد. البته در طول فصل زمستان گیاه اسطوخودوس توقف رشد دارد و سپس با شروع فصل گرم، رشد آن آغاز می‌شود. مناسب‌ترین دما برای پرورش آن، دمایی ما بین ۲۵ تا ۱۸ درجه سانتی‌گراد است.
خاک : بهترین خاک برای کاشت اسطوخودوس استفاده از ۵۰ درصد پیت ماس، ۲۰ درصد پرلیت و ۳۰ درصد کوکوپیت است. از ترکیبات دیگری از جمله ۲۰ درصد ماسه، ۲۰ درصد کود حیوانی و ۶۰ درصد خاک گلدان هم می‌توان استفاده کرد. این گیاه خاک قلیایی را ترجیح می‌دهد، PH خاک باید ۶.۵ یا بالاتر باشد.
گلدان : برای گیاه اسطوخودوس، باید گلدان بزرگی را انتخاب کرد. زیر گلدان بشقاب نگذارید، زیرا این کار زهکشی کارآمد گیاه را محدود می‌کند. مطمئن شوید کف گلدان سوراخی ایجاد شده باشد تا کار زهکشی را انجام دهد.
*** گیاه اسطوخودوس نیز در زمین‌های وسیع کاشته می‌شود. مراحل آماده سازی زمین شامل: شخم مناسب، پنجه زنی یا دیسک زنی و استفاده از لولر در صورت تسطیح نبودن زمین، از عملیات قبل از کشت در سطح وسیع است. ***
هرس : برای تبدیل گیاه به فرم مناسب لازم است عملیات هرس در پاییز انجام شود. در سال اول ارتفاع گیاه به حدود ۱۵ تا ۲۰ سانتی متر می‌رسد و در سال دوم گیاه را به صورت نیم کره هرس نمایید. مراقبت‌های ویژه در زمان داشت، شامل آبیاری منظم، تنک کردن، مبارزه با علف‌های هرز، برگردان کردن خاک بین بوته‌ها و خاکدهی پای بوته‌ها می‌باشد که بسیار مفید است و موجب رشد بهتر گیاه می‌شود.
بیشتر بدانید : طراحی چمن در مشهد
گیاه اسطوخودوس انواع بسیار زیادی دارد و آنها در زمان شکوفایی، رنگ، فرم و اندازه گلها و شکل و رنگ برگها با یکدیگر متفاوتند. شرایط نگهداری و آب و هوای منطقه در شکوفایی گلها تاثیر چشمگیری دارد، به عنوان مثال شما 2 نمونه از یک نوع لاوندر را در 2 محیط متفاوت از هم پرورش دهید، خواهید دید که زمان شکوفایی گلها با یکدیگر متفاوت است و هر کدام در یک ماه به خصوصی گل می‌دهند. اسطوخودوس ها رانگها متفاوتی دارند و در طیف رنگی آبی بنفش، قرمز، صوتی کمرنگ، سفید و زرد وجود دارند.
زمان گلدهی : تابستان
ارتفاع : 60 الی 90 سانتی متر
رنگ گل : آبی-بنفش پررنگ، صورتی روشن ، سفید
این نوع اسطوخدوس دوستدار آب و هوای خنک است و در باغ های گیاهان دارویی انگلیس جزء اصلی ترین گیاهان محسوب می‌شود. درون این گیاه مقدار کمی کافور وجود دارد و برای استفاده در آشپزی بسیار مناسب است.
زمان گلدهی : اوایل تابستان تا اواسط پاییز
ارتفاع : حداقل 90 سانتی متر
رنگ گل : بنفش روشن
این نوع لاوندر دارای برگهای باریک، ریز و دندانه دار است. عطر گلها در این نوع کمتر از نوع انگلیسی است اما برگهای گوشتی دارای رایحه ای خاص مانند رزماری هستند.
زمان گلدهی : اواسط تا اواخر تابستان
ارتفاع : 40 الی 60 سانتی متر
رنگ گل : بنفش تیره
گل این لاوندر بسیار خاص است و شباهت کمی به آناناس دارد و متاسفانه هیچ عطری از خود منتشر نمی‌کند. بر خلاف گلها، برگهای سبز روشن آن بسیار معطر هستند.
زمان گلدهی : اواسط تا اواخر تابستان
ارتفاع : 60 الی 70 سانتی متر
رنگ گل : بنفش تیره، سفید
لاوندین یک اسطوخدوس ترکیبی است و سرسختی و مقاومت اسطوخودوس انگلیسی را با قدرت تحمل گرمای اسطوخدوس پرتغالی (L. latifolia) ترکیب می‌کند. سنبله های این گل بسیار معطرند اما به دلیل داشتن مقدار زیادی کافور خاصیت خوراکی ندارند.
به طور کلی تمام انواع لاوندر مقاومند و در شرایط مناسب چندین سال عمر می‌کنند. به دلیل زادگاه مدیترانه ای، این گیاه دوستدار آفتاب داغ و خاک نیمه خشک است. بنابراین اگر در منطقه ای مرطوب زندگی می‌کنید که همیشه سایه است، انتظار رشد بالایی از لاوندر نداشته باشید.
اسطوخودوس انگلیسی بهترین گونه برای آب و هوای خنک است زیرا در منطقه سردسیری پرورش یافته است. برای مناطق جنوبی که آب و هوای گرم دارند، لاوندر های اسپانیایی و فرانسوی مناسب هستند و می‌توانند رطوبت بیشتری را تحمل کنند. در صورتی که محل زندگی شما دارای زمستان های خیلی سرد است و یا خاک منطقه سنگین و سفت است، بهتر است اسطوخودوس را در گلدان بکارید تا در روزهای یخبندان آن را به داخل منزل منتقل کنید. اسطوخودوس باید روزی 8 ساعت نور آفتاب دریافت کند تا گلهای آن شکوفا شود، بنابراین آن را در نزدیکی پنجره جنوبی قرار دهید.
◄◄◄اسطوخودوس از نظر طب قدیم ایران، گرم و خشک است. برای رفع خستگی و آرامش چند قطره روغن اسطوخودوس را در وان آب گرم ریخته و برای مدت ۱۵ دقیقه در آن دراز بکشید، گرفتگی‌ها را باز می‌کند. مقوی معده و ادرار آور می‌باشد.
◄◄◄معرق است و تب را پایین می‌آورد. صفرا بر بوده و کبد را به کار می‌اندازد و بیماری‌های کبدی را برطرف می‌کند. ضد تشنج است. کرم‌های روده را از بین می‌برد. بیماری‌های سینه و سرفه را برطرف می‌کند. در معالجه زکام مؤثر است.
◄◄◄از آن می‌توان به عنوان مسهل و تمیز کننده روده‌ها استفاده کرد. برای رفع بیماری‌های مجاری ادرار مفید است. برای رفع فراموشی و تقویت حافظه از دم کرده اسطوخودوس استفاده کنید. برای رفع بی‌خوابی یک قطره از روغن اسطوخودوس را روی یک تکه پنبه بچکانید و آن را داخل بالش خود قرار دهید، خواب مطبوعی برای شما می‌آورد.
◄◄◄برای برطرف کردن غم و اندوه دم کرده اسطوخودوس بنوشید. اگر دست و پای شما خواب می‌رود از این گیاه استفاده کنید. برای سردرد موثر است. برای برطرف کردن سوء هاضمه یک قطره اسانس اسطوخودوس را در یک لیوان آب نیم گرم ریخته و یا یک فنجان از دم کرده آن را بنوشید. برای درمان نفخ موثر است.
◄◄◄اسطوخودوس درمان کننده رماتیسم، آرتروز و نقرس است برای این منظور کمپرس آن را بر روی عضو مورد نظر بگذارید و یا اینکه ۲ قطره روغن آن را با یک قاشق روغن بادام و یا روغن زیتون مخلوط کرده و عضو دردناک را با آن ماساژ دهید. برای برطرف کردن بو‌های نامتناسب در منزل چند قطره روغن اسطوخودوس را در آب ریخته و بگذارید به آرامی بجوشد عطر مطبوعی را در هوا پخش می‌کند.
◄◄◄اسطوخودوس به عنوان ادویه پرورش داده شده و برای سالاد یا دسر استفاده می‌شود. اسطوخودوس به کیک و دسر شما طعم و عطر می‌دهد. گلهای اسطوخودوس را اغلب با چای ترکیب می‌کنند.
◄◄◄از روغن گیاه اسطوخودوس نیز برای درمان شوره سر و ریزش مو نیز استفاده می‌شود. همچنین برای مقابله با حشرات و ساس و جلوگیری از نیش حشرات کاربرد دارد. برای درمان سوختگی، جای زخم و بریدگی‌ها، حالت تهوع و بیماری سفر، تقویت سیستم ایمنی بدن و برای درمان جوش و آکنه نیز از روغن اسطوخودوس استفاده می‌کنند.
***پرورش گیاه اسطوخودوس بسیار آسان است. با توجه به کم توقع بودن این گیاه نسبت به آب و خاک غنی، لذا انتخاب خوبی برای پرورش آن در سطح وسیع است. این گیاه علاوه بر کاربرد دارویی که دارد، برای تزئین فضای سبز و خوشبو کردن فضای بیرون خانه موثر است. می‌توانید این گیاه را از گل فروشی‌ها تهیه کنید. قیمت یک گلدان متوسط گیاه اسطوخودوس کمتر از ۱۰ هزار تومان است.***
مطالعه بیشتر : طراحی فضای سبز در مشهد