در کشورهای مختلف با توجه به محیط جغرافیایی و فرهنگ های گوناگون، سبک ها و یا مضامین مختلفی برای معماری و طراحی منظر وجود دارد. سبک های مختلف معماری محوطه سازی بر اساس ویژگی های مختلف از جمله: طرح و ابعاد فضا، شرایط اقلیمی و مصالح مورد استفاده، تقسیم می شوند. این طبقه بندی معماری شامل باغ های فرهنگی و تاریخی مانند: باغ ژاپنی، انگلیسی، اسپانیایی و یا سبک های جدید مانند مینیمالیستی و مدرن می باشد. در ادامه سعی داریم انواع سبک های معماری که در محوطه سازی به کار گرفته می شوند را شرح دهیم:

باغ ایرانی:

این سبک پیشینه ای قدیمی دارد و بر پایه ی عناصری مانند آب و درختان استوار بوده و طراحی خاص دارد. تقارن، روان بودن آب در مسیر جوی، وجود استخر، وجود حصار با دیوارهای بلنداز ویژگی های این سبک می باشد. طرح باغ ايراني براساس توجه و كاربرد خاص مربع در تركيب كلي و اجزا آن استواراست. برخي از خصوصيات كلي باغ های ايراني به قرار زیر می باشد: احداث باغ غالبا ً در زمين شيبدار، محصور بودن پيرامون باغ با ديوار، تقسيم سطح باغ غالبا ً به چهاربخش، استفاده از خطوط راست در طراحي باغ، وجود يك ساختمان در مركز يا بلندترين قسمت فضا، استفاده از يك جوی دائم اصلي(آب دائم). طرح باغ ايراني براساس توجه و كاربرد خاص مربع در تركيب كلي و اجزا آن استواراست و اين خصيصه متمايز باغ ايراني است كه از ديرباز مورد توجه ديگران بوده است.گیاهانی نظیر سرو شیراز، چنار، صنوبر، کاج تهران و کاج کله قندی در این سبک بیشترین کاربرد را دارد. از باغ های معروف دارای این سبک باغ ارم شیراز،باغ شازده ماهان کرمان، باغ ایرانی پاسارگاد و باغ دولت آباد یزد را می توان نام برد.

باغ فرانسوی:

این سبک مفهومی کلاسیک و متقارن از باغ است که در قرن 17 در فرانسه با مقیاس تاریخی به کار گرفته شد. این باغ ها بر پایه نظم، تقارن، استفاده از پالت رنگی سرد و عناصر سنگی استوار است. تاکید این باغ ها بر استفاده از رنگ های سبز و سفید است. در این سبک درختان و بوته ها توپیاری(هرس شکل دهی) می شوند و به اشکال هندسی در­می­آیند. گونه های مورد استفاده در این سبک شامل مواردی است که قابلیت توپیاری داشته باشند.

شباهت زیادی بین باغ فرانسوی و ایتالیایی وجود دارد و تنها تفاوت بین این دو سبک در این است که باغ های فرانسوی برخلاف باغ های ایتالیایی در مناطق مسطح ساخته شده اند و این امر امکان حرکت آب را به دلیل نبود شیب مناسب غیر ممکن کرده و به همین جهت از استخرها و فواره های فراوان در این سبک استفاده شده است.

سرو لاوسون، سرو نقره ای، سرو شیراز، شمشاد، ترون، هورتانسیا، رزهای هلندی، کامیس پاریس و زرشک زینتی از گیاهان مورد استفاده در این سبک می­باشد. از معروفترین باغ ها با این سبک باغ معاصر به سبک فرانسوی Pavillon de Galon en Provence ، که در سال 2010 به عنوان یک باغ قابل توجه طبقه بندی شده است.

باغ ژاپنی:

در این سبک محیط، طبیعی، ساده و مینیمالیستی است که بیشتر برای الهام بخشیدن به تامل و مراقبه طراحی شده است. هنر باغ سازی احتمالا از چین یا کره وارد ژاپن شده است. مشخصه ی باغ های ژاپنی آبشار، چشمه و نهری که از آن سرچشمه می گیرد. همچنین برکه، پل­های مختلف، جزایر و سنگ های طبیعی از مشخصه های دیگر آن است.

در باغ­های ژاپنی مدرن گل­ها کم هستند و بیشتر از گیاهان همیشه سبز پاکوتاه استفاده می شود. چاه ها، حوض های سنگی، فانوس، مجسمه سنگی، بتکده ها و خانه های تابستانی از ویژگی های این سبک می باشد. همچنین سبک هرس نیواکی یکی دیگر از مشخصه های این سبک می باشد. در این سبک اغلب عناصر ضروری (گیاهان، آب و سنگ ها)با خطوط ساده و تمیز ترکیب می شوند. شکل دهی گیاهان در این سبک بسیار دیده می شود.

گیاهانی نظیر درختچه توری، ژینکو، افرا، کونیکا، سرو نانا، ژونی پروس های توپیاری بیشترین کاربرد را در این سبک دارند. از معروفترین باغ ها به این سبک در دنیا  باغ ژاپنی اندرسون واقع در ایلینویس ایالات متحده آمریکا، ‏‏Koraku-en‏ دراوکایاما  ژاپن و ‏‏‏معبد ‏Ryoan-Ji‏ درکیوتو ژاپن ‏‏می باشد.

 

باغ ایتالیایی یا رومی:

مشخصه بارز این سبک نظم است که با تقارن و ظاهری فوق العاده زیبا نمایش داده می شود. این سبک نوعی طراحی باغ رسمی است که در ایتالیای رنسانس کامل شده است. باغ ایتالیایی ریشه در رم باستان دارد. تمرکز در باغ ایتالیایی بر روی درختچه های همیشه سبز (استخوان های باغ) گیاهان مدیترانه ای استوار است و نه  روی گل ها. از مهم ترین ویژگی های این سبک استفاده از درختچه های همیشه سبز است که با دقت به صورت پرچین های کوتاه هرس شده اند.

از اجزای اصلی باغ ایتالیایی درختچه ها و گیاهان همیشه سبز بومی مدیترانه است. گیاهانی که معمولا در این سبک استفاده می شوداز قبیل شمشاد، سرو زربین و... می باشد. برای ایجاد حس مدیترانه ای نیز از رزماری، لوندر و ... استفاده می شود.

باغ انگلیسی:

سبکی از باغ است که در اوایل قرن 18 در انگلستان پدیدار شد. این سبک منظره ای ایده آل از طبیعت را ارائه می کند. سبک انگلیسی با غیر رسمی بودن ساختار مشخص می شود. در این سبک توجه بر روی طبیعی بودن و استفاده از گیاهان محلی و بومی می باشد. باغ انگلیسی جز سبک های کلاسیک محسوب می­شود که در آن از مسیرهای پرپیچ و خم با گل های سرسبز به وجود آمده اند تا سبک غیر­رسمی­تری به فضا بدهند. در سبک­های قدیمی­تر استفاده از مجسمه­ها مرسوم بوده اما سبک جدیدی که در حال وسعه است کمتر این موارد دیده می­شود.

در این سبک تمرکز بیشتر روی درختچه ­ها با ارتفاع متفاوت و ترکیبی از تخته­سنگ، گل­های بوته­ای و پوششی با تنوع رنگ می­باشد. چمن فرش مجزا جز نقاط متمرکز بوده و امکان راه رفتن و نشستن روی آن را فراهم می کند. تپه ماهور و اختلاف سطح از شاخصه های این طرح می باشد.

سازه­ های جذاب باغ و ایده­های هنری حیاط ویژگی بارز سبک انگلیسی هستند و به تقویت جنبه های هندسی فضا کمک می­کنند.در این سبک استفاده از حوض­های سنتی، آبنما و فواره کوچک مرسوم است. همچنین با استفاده از پرچین­ها مرزها و مناطق مختلف باغ را مشخص می­کنند. عناصر قدیمی مانند کوزه های عتیقه و ساعت­های آفتابی نیز در این سبک دیده می شود. مصالح استفاده شده در این سبک سنگ، آجر و شن می باشد تا حالت قدیمی و سنتی را به فضا بدهد. گیاهانی که در این سبک استفاده می شود شامل: سدروس لبنانی، درخت لاله، ماگنولیای تابستانه، یاس خوشه ای، نارون آمریکایی،ختمی، زبان در قفا، گل صد تومانی، انواع رز، ادریسی، اسطوخودوس، آنوترا، تاج الملوک، شاهپسند خزنده و .... می باشد.

باغ مدیترانه ای:

سبک مدیترانه­ای به ویژگی­ باغ­های کشورهایی که دریای مدیترانه را احاطه کرده اند (اسپانیا، فرانسه، یونان و ایتالیا) اشاره دارد. برای ایجاد احساس آب و هوای آفتابی از شن و سنگفرش با رنگ­های گرم به جای چمن استفاده می­شود. گیاهان به کار برده شده در این سبک بیشتر همیشه سبزها می­باشند. در این سبک ساختارهایی برای ایجاد سایه همانند آلاچیق ها وجود دارند که بخش مهمی از سبک مدیترانه­ای می­باشند. از ویژگی­های این سبک استفاده از گیاهانی مانند نخل­ها، یوکا و درختان مرکبات می­باشد. نقطه کانونی در این فضا را معمولا با گیاهانی مثل زیتون چند کله پم پم یا نخل مشخص می کنند. بیشترین گیاهی که در این سبک به کار می­رود شامل: زیتون، مرکبات، آگاو، آگاپانتوس،اسطوخودوس، رزماری، شمعدانی، گل کاغذی، خرزهره، درخت ابریشم، پیچ گلیسین و اناری می­باشد.

باغ مدرن:

در این سبک تمرکز بیشتر روی معماری و مصالح است. تمرکز کمتری روی گیاهان و فضای سبز وجود دارد. اشکال هندسی و الگوهای تکرار شونده اغلب در این فضاها استفاده می شود.

هدف، ایجاد باغی با ظاهری کنترل شده و منظم است. این سبک به افراد پر مشغله ای که زمان نگهداری باغ خود را ندارند پیشنهاد می شود. ویژگی های این سبک طرحهای براق و صاف، مواد طبیعی، استفاده حداقلی از طرح های رنگی و گیاهان می باشد.